ماری‌جوانا چیست؟
ماری‌جوانا (Marijuana) که با نام‌های دیگری مانند «علف»، «گراس» و «پات» نیز شناخته می‌شود، ماده‌ای روان‌گردان است که از گیاه شاهدانه (Cannabis) به‌دست می‌آید. این ماده یکی از پرمصرف‌ترین مواد مخدر در ایالات متحده، به‌ویژه در میان افراد ۱۸ تا ۲۵ سال، به شمار می‌رود. با وجود شیوع بالای مصرف آن، هنوز تحقیقات بیشتری برای درک کامل اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت آن لازم است.
تفاوت بین ماری‌جوانا، شاهدانه و CBD
شاهدانه (Cannabis) نام کلی گیاهی است که مواد مختلفی از جمله ماری‌جوانا و همپ (hemp) از آن استخراج می‌شوند.
ماری‌جوانا بخش خاصی از گیاه است که حاوی ماده‌ای به نام THC (تتراهیدروکانابینول) است. THC مسئول ایجاد حالت “نئشگی” در مصرف‌کننده است.
CBD (کانابیدیول) یکی دیگر از ترکیبات گیاه شاهدانه است که خاصیت روان‌گردان ندارد، اما ممکن است در درمان درد، اضطراب و صرع مؤثر باشد.
تفاوت ماری‌جوانا با همپ (Hemp)
با اینکه هر دو از گیاه شاهدانه به دست می‌آیند، اما همپ حاوی مقدار بسیار کمی THC است و باعث نشئگی نمی‌شود. همپ بیشتر برای مصارف صنعتی مانند تولید لباس، مواد غذایی، پلاستیک‌های زیست‌تخریب‌پذیر و کاغذ استفاده می‌شود.
اشکال مختلف ماری‌جوانا
ماری‌جوانا معمولاً به شکل برگ‌ها و گل‌های خشک‌شده، به رنگ سبز، قهوه‌ای یا خاکستری دیده می‌شود. اشکال غلیظ‌تر و قوی‌تر آن نیز شامل:
- روغن هش (Hash oil)
- موم (Wax)
- شَتر (Shatter)
است که معمولاً با حرارت دادن و استنشاق مصرف می‌شوند (اصطلاحاً Dabbing).
روش‌های مصرف گل (ماری جوانا)
- دود کردن: به‌صورت سیگار (joint) یا در پایپ و بونگ.
- ویپینگ: استفاده از قلم‌های بخار یا کارتریج‌های THC.
- خوراکی‌ها (Edibles): مانند کیک، شکلات یا نوشیدنی‌های حاوی THC که اثرشان دیرتر ظاهر می‌شود اما ماندگاری بیشتری دارد (تا ۸ ساعت).
- محصولات موضعی یا زیرزبانی: مانند روغن‌ها و اسپری‌ها.
اثرات گل (ماری‌جوانا)
اثرات کوتاه‌مدت
- تقویت حس بینایی و شنوایی
- تغییر در درک زمان
- کاهش مهارت‌های حرکتی
- کاهش تمرکز و حافظه (ممکن است تا ۲۴ ساعت ادامه یابد)
- خشکی دهان، سرگیجه، تهوع، گرسنگی شدید، خواب‌آلودگی
- افزایش ضربان قلب و در برخی موارد توهم یا حمله‌ی اضطرابی
فواید احتمالی
- برخی تحقیقات نشان داده‌اند که ماری‌جوانا ممکن است به موارد زیر کمک کند:
- درد مزمن
- اسپاسم عضلانی در بیماری ام‌اس
- مشکلات خواب
- اضطراب
- تهوع ناشی از شیمی‌درمانی
- صرع (مانند سندرم دراوت و لنوکس-گاستو)
- کاهش اشتها و وزن در بیماران مبتلا به ایدز
عوارض بلندمدت و خطرات مصرف
خطرات جسمی و روانی
- افزایش ریسک سکته یا حمله قلبی، به‌ویژه در افراد مسن یا دارای مشکلات قلبی
- تحریک و التهاب ریه، سرفه مزمن، آسیب به سیستم ایمنی
- بیماری‌های لثه و دهان
- کاهش باروری در زنان و مردان
- احتمال ابتلا به برخی سرطان‌ها مانند بیضه و دستگاه تنفسی (نیاز به تحقیقات بیشتر دارد)
تأثیر بر مغز
- اختلال در رشد ماده خاکستری در مغز نوجوانان
- کاهش ارتباطات عصبی در بخش‌های مربوط به حافظه و یادگیری
- کاهش IQ در نوجوانانی که مصرف سنگین داشته‌اند
- افزایش احتمال بروز اسکیزوفرنی و روان‌پریشی، به‌ویژه در مردان جوان
وابستگی و ترک ماری‌جوانا
حدود ۱۰٪ از مصرف‌کنندگان دچار اعتیاد یا اختلال مصرف کانابیس می‌شوند. این رقم در نوجوانان به ۱ از هر ۶ نفر و در مصرف‌کنندگان روزانه تا ۱ از هر ۲ نفر افزایش می‌یابد.
علائم وابستگی:
- ولع شدید
- ناتوانی در ترک مصرف
- استفاده بیش از حد برنامه‌ریزی‌شده
- کاهش روابط اجتماعی، شغلی یا تحصیلی
علائم ترک:
- تحریک‌پذیری، اضطراب، افسردگی
- بی‌خوابی، بی‌اشتهایی
- در موارد نادر: تعریق، لرزش، تهوع، سردرد
نکات ایمنی در مصرف ماری‌جوانا
- همیشه از منابع قانونی خرید کنید.
- از مصرف همزمان با الکل خودداری کنید.
- از دود کردن طولانی خودداری کرده و در صورت امکان از روش‌های جایگزین مانند خوراکی استفاده کنید.
- حداقل ۴ ساعت پس از مصرف رانندگی نکنید.
- دور از دسترس کودکان و حیوانات نگه دارید.
نتیجه‌گیری
ماری‌جوانا می‌تواند در شرایط خاص پزشکی مفید باشد، اما استفاده نادرست، به‌ویژه در سنین پایین، ممکن است پیامدهای جدی روانی و جسمی داشته باشد. آگاهی، مصرف مسئولانه و در صورت نیاز مشاوره با پزشک می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کند.