مطالعه‌ای جدید از مؤسسه Sapien Labs نشان می‌دهد که استفاده زودهنگام کودکان از گوشی‌های هوشمند می‌تواند تأثیرات عمیق و منفی بر سلامت روان آن‌ها داشته باشد. این تحقیق بر روی داده‌های بیش از دو میلیون نفر در ۱۶۳ کشور انجام شده و یافته‌های آن زنگ خطری برای والدین و سیاست‌گذاران در سراسر جهان است.
اثرات منفی گوشی هوشمند بر سلامت روان کودکان
بر اساس نتایج منتشرشده در مجله علمی Journal of the Human Development and Capabilities، کودکانی که پیش از سن ۱۳ سالگی به گوشی هوشمند دسترسی داشته‌اند، بیش از دیگران با مشکلات زیر مواجه‌اند:
- افزایش افکار خودکشی و اضطراب
- کاهش عزت‌نفس و خودباوری
- اختلال در تنظیم احساسات و هیجانات
- گسست از واقعیت و کاهش ارتباط اجتماعی
این اثرات به‌ویژه در میان دختران نوجوان شدیدتر گزارش شده است.
علت‌های احتمالی آسیب روانی کودکان
مطالعه‌ی مورد اشاره چند عامل اصلی را در بروز این اثرات روانی شناسایی کرده است:
- استفاده زیاد از شبکه‌های اجتماعی و مواجهه با محتوای ناسالم
- کاهش کیفیت خواب به‌دلیل استفاده شبانه از گوشی
- آزارهای اینترنتی و تجربه‌ی قلدری سایبری
- افزایش تنش و درگیری در خانواده‌ها پیرامون نحوه استفاده از موبایل
هشدار محققان: نیاز به محدودیت جهانی
دکتر تارا تیاگراجان، نویسنده‌ی اصلی مقاله، تأکید می‌کند که یافته‌ها آن‌قدر واضح و نگران‌کننده هستند که باید قوانین بین‌المللی برای ممنوعیت دسترسی کودکان زیر ۱۳ سال به گوشی هوشمند و شبکه‌های اجتماعی وضع شود. او می‌گوید:
«این نتایج نشان‌دهنده‌ی نیاز فوری به محدودسازی دسترسی کودکان به فضای دیجیتال و تدوین مقررات سختگیرانه‌تر است.»
فراتر از اضطراب و افسردگی
برخلاف تحقیقات گذشته که تنها روی اضطراب و افسردگی تمرکز داشتند، این مطالعه به نشانه‌های کمتر شناخته‌شده مانند اختلال در تنظیم هیجان‌ها و ضعف عزت‌نفس پرداخته است؛ مواردی که می‌توانند اثرات پایدارتری در آینده داشته باشند.
آیا والدین باید نگران باشند؟
اگر فرزندتان پیش از ۱۳ سالگی گوشی دارد، لزوماً به معنای خطر فوری نیست. نویسندگان مقاله توصیه می‌کنند:
- با فرزندتان گفت‌وگوی باز و بدون قضاوت داشته باشید
- نشانه‌های اضطراب، نوسانات شدید خلقی یا گوشه‌گیری را جدی بگیرید
- در صورت نیاز، با روان‌شناس یا مشاور کودک مشورت کنید
به‌گفته‌ی روان‌شناس اجتماعی، جاناتان هایت، بهتر است سن شروع استفاده از شبکه‌های اجتماعی به ۱۶ سالگی موکول شود. او هشدار می‌دهد که دیجیتالی‌شدن سبک زندگی در دوران کودکی، عامل مهمی در بحران سلامت روان نسل جدید است.
محافظت از آینده فرزندان
با توجه به یافته‌های این مطالعه، زمان آن رسیده که خانواده‌ها، مدارس و نهادهای تصمیم‌گیرنده برای محافظت از سلامت روان کودکان اقدامات جدی‌تری انجام دهند. استفاده زودهنگام از گوشی هوشمند، تنها یک انتخاب ساده خانوادگی نیست؛ بلکه می‌تواند آینده روانی یک نسل را تحت‌تأثیر قرار دهد.
