مدل‌های هوش مصنوعی هنوز فاصله زیادی با تفکر انسانی دارند
براساس مطالعه‌ای تازه از سوی پژوهشگران شرکت اپل، الگوریتم‌های هوش مصنوعی پیشرفته هنوز نتوانسته‌اند به سطحی از استدلال برسند که مشابه تفکر انسانی باشد. این تحقیق بر عملکرد دو نوع مدل هوش مصنوعی متمرکز است: مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) و مدل‌های استدلالی بزرگ (LRM) که هدف آن‌ها شبیه‌سازی قدرت تحلیل و تصمیم‌گیری انسان‌ها است.
بررسی عملکرد مدل‌ها در مسائل منطقی
در این پژوهش، مدل‌هایی مانند Claude 3.7 Sonnet Thinking و DeepSeek-R1 در محیط‌هایی شبیه‌سازی‌شده مورد آزمایش قرار گرفتند. پژوهشگران از مسائلی مانند معمای برج هانوی و عبور از رودخانه استفاده کردند تا توانایی مدل‌ها را در حل مسائل منطقی با درجات مختلف پیچیدگی بسنجند.
نتایج شگفت‌انگیز: مدل‌ها در حل مسائل ساده بهتر عمل می‌کنند
نتایج نشان داد که در شرایط ساده، مدل‌های LLM که استدلال داخلی ساختاریافته ندارند، عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند. این مدل‌ها با استفاده از منابع محاسباتی کمتر، نتایج دقیق‌تری تولید کردند.
شکست مدل‌ها در مواجهه با مسائل بسیار پیچیده
با افزایش پیچیدگی وظایف، مدل‌های LRM که از زنجیره‌های استدلالی (Chain of Thought) بهره می‌برند، به‌مرور عملکرد بهتری داشتند. با این حال، زمانی که سطح پیچیدگی از حدی بالاتر رفت، تمام مدل‌ها—حتی با در اختیار داشتن منابع کافی—عملکرد بسیار ضعیفی داشتند و نرخ موفقیت آن‌ها تقریباً به صفر رسید.
رفتار غیرمنتظره در مسیرهای استدلالی مدل‌ها
تحلیل عمیق‌تر مسیر استدلال مدل‌ها نیز نکات جالبی را آشکار کرد. در مراحل ابتدایی، مدل‌ها برای پردازش مسائل پیچیده زمان بیشتری صرف می‌کردند. اما در نزدیکی نقطه شکست، این روند معکوس شد و زمان پردازش کاهش یافت—حتی در حالی که امکان استفاده بیشتر از منابع وجود داشت.
دستورالعمل صریح هم کافی نیست
حتی زمانی که مدل‌ها دستورالعمل‌های مرحله‌به‌مرحله و دقیق دریافت کردند، در حل مسائل پیچیده باز هم ناکارآمد بودند. این مسئله نشان می‌دهد که مدل‌های فعلی در زمینه استدلال محاسباتی عمیق هنوز ضعف‌های ساختاری دارند.
وابستگی به داده‌های آموزشی به‌جای درک مفهومی
مدل‌ها در حل معماهای آشنا، عملکرد قابل قبولی از خود نشان دادند؛ اما در مواجهه با چالش‌های ناشناخته، به‌طور کامل دچار سردرگمی شدند. این موضوع به‌وضوح بیانگر وابستگی شدید آن‌ها به داده‌های آموزشی و نبود توانایی در استدلال تعمیم‌پذیر است.
جمع‌بندی
تحقیقات جدید اپل تأکید می‌کند که مدل‌های هوش مصنوعی—با وجود پیشرفت‌های گسترده—هنوز از درک و استدلال انسانی فاصله زیادی دارند. توانایی حل مسائل پیچیده تنها با تکیه بر داده‌های آموزشی کافی نیست و تا زمانی که استدلال ساختاریافته و مستقل در مدل‌ها پیاده‌سازی نشود، نمی‌توان آن‌ها را با تفکر انسان مقایسه کرد.
