آیا ترامادول واقعاً درد را درمان میکند؟
ترامادول یکی از مشهورترین و پرمصرفترین مسکنهای جهان است که بسیاری از پزشکان برای دردهای مزمن تجویز میکنند. اما نتایج یک تحقیق گسترده و جدید در دانمارک نشان میدهد که این دارو بیش از آنکه مرهمی بر دردها باشد، یک تهدید جدی برای سلامت است. دانشمندان هشدار میدهند که برخلاف تصور عموم، قدرت ترامادول در کاهش دردهای مزمن بسیار محدود است، در حالی که عوارض جانبی آن میتواند جبرانناپذیر باشد.
بررسی علمی: وقتی فواید دارو در برابر خطراتش رنگ میبازد
این مطالعه که نتایج آن در ژورنال معتبر BMJ Evidence-Based Medicine منتشر شده، حاصل بررسی ۱۹ تحقیق بالینی روی بیش از ۶۵۰۰ بیمار مبتلا به دردهای مزمن (مانند آرتروز و کمردرد) است. یافتههای محققان به دو نتیجه کلیدی و نگرانکننده ختم شد:
- تسکین ناچیز درد: اگرچه ترامادول شدت درد را کمی کاهش میدهد، اما این تغییر از نظر بالینی به اندازهای نیست که زندگی بیمار را بهطور معناداری بهبود ببخشد.
- خطر ۲ برابری برای قلب: در مقابلِ این تسکین اندک، خطر بروز عوارض جدی قلبی در مصرفکنندگان ترامادول تقریباً ۲ برابر (۱۰۰ درصد افزایش) شده است. این عوارض شامل درد قفسه سینه، بیماری عروق کرونر و حتی نارسایی قلبی میشود.
فراتر از قلب: از عوارض گوارشی تا احتمال ابتلا به سرطان
محققان در این پژوهش خاطرنشان کردند که عوارض ترامادول تنها به قلب محدود نمیشود. لیست مشکلات احتمالی این دارو شامل موارد زیر است:
- عوارض شایع: تهوع شدید، سرگیجه، یبوست مزمن و خوابآلودگی غیرطبیعی.
- احتمال بروز سرطان: برخی شواهد اولیه از افزایش خطر ابتلا به بعضی سرطانها خبر میدهند؛ هرچند دانشمندان برای تأیید نهایی این موضوع به بازههای زمانی طولانیتر برای پیگیری بیماران نیاز دارند.
- بحران اعتیاد: به دلیل ماهیت این دارو، خطر وابستگی و اعتیاد به آن یکی از بزرگترین چالشهای جهانی است که مرگومیر بالایی را به همراه داشته است.
چرا با وجود خطرات، تجویز ترامادول رو به افزایش است؟
ترامادول یک داروی «ژنریک» ارزانقیمت است که به راحتی در دسترس قرار میگیرد. با وجود هشدارهای مکرر جامعه پزشکی، نرخ تجویز این دارو در سالهای اخیر به طرز عجیبی صعودی بوده است. پژوهشگران تأکید میکنند که خطرات واقعی این مسکن بهطور عمومی نادیده گرفته میشود و بسیاری از مردم و حتی برخی کادر درمان، از شدت آسیبهای قلبی آن بیاطلاع هستند.
جمعبندی: تعادل میان تسکین درد و حفظ جان
نتایج این تحقیق یک پیام شفاف برای دنیای پزشکی دارد: فواید محدود ترامادول در برابر خطرات واقعی آن توجیهپذیر نیست. دانشمندان توصیه میکنند که استفاده از این دارو و سایر مسکنهای مشابه باید تا حد امکان محدود شود و بیماران به دنبال جایگزینهای کمخطرتر و روشهای درمانی غیردارویی برای مدیریت دردهای مزمن خود باشند.
