محققان دانشگاه ایالتی میشیگان هشدار داده‌اند: استفاده مفرط از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند ذهن را در برابر اطلاعات نادرست آسیب‌پذیرتر کند.
مطالعه‌ای جدید که در وب‌سایت Futurity منتشر شده، نشان می‌دهد کسانی که به شکل «مشکل‌ساز» از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، بیشتر از دیگران اخبار جعلی را باور می‌کنند و با آن‌ها تعامل دارند.
طراحی آزمایش: سنجش باورپذیری اخبار
در این تحقیق، ۱۸۹ فرد ۱۸ تا ۲۶ ساله در یک آزمون آنلاین شرکت کردند. به هر شرکت‌کننده ۲۰ پست خبری در قالب محتوای شبکه‌های اجتماعی نمایش داده شد: ۱۰ خبر واقعی و ۱۰ خبر جعلی، که به‌صورت تصادفی مرتب شده بودند.
دانشیار دانشگاه ایالتی میشیگان، «دار مشی» (Dar Meshi)، درباره نتایج می‌گوید:
«برخی افراد به‌صورت افراطی از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و این الگو می‌تواند بر نحوه دریافت و باور اطلاعات تأثیر بگذارد.»
یافته‌ها: رابطه بین اختلال شناختی و اخبار جعلی
محققان در این پژوهش، دو عامل کلیدی را بررسی کردند:
- میزان تعامل کاربران با پست‌ها (کلیک، لایک، کامنت و اشتراک‌گذاری)
- علائم استفاده‌ی مشکل‌ساز از شبکه‌های اجتماعی
نتیجه: افرادی که نشانه‌های استفاده‌ی ناسالم از شبکه‌های اجتماعی را دارند، به‌مراتب بیشتر:
- اخبار جعلی را باور می‌کنند
- روی محتوای نادرست کلیک می‌کنند
- با اخبار نادرست تعامل دارند، حتی اگر متوجه جعلی بودن آن‌ها شوند
تهدیدی برای سلامت روانی و اطلاع‌رسانی عمومی
محققان تأکید می‌کنند که این اختلال رفتاری هنوز از سوی نهادهایی مانند انجمن روان‌پزشکی آمریکا به‌عنوان «اختلال روان‌شناختی رسمی» شناخته نشده، اما بسیاری از علائم آن شبیه به اعتیاد رفتاری و حتی سوءمصرف مواد است.
افرادی که دچار استفاده مشکل‌ساز از شبکه‌های اجتماعی هستند، در صورت نداشتن دسترسی به این پلتفرم‌ها، احساس ناراحتی یا اضطراب می‌کنند و ممکن است نتوانند ترک استفاده از آن را برای مدت طولانی ادامه دهند.
نتیجه‌گیری
با گسترش استفاده از شبکه‌های اجتماعی و انتشار سریع اخبار در این فضا، لازم است بیش‌ازپیش به سواد رسانه‌ای و مدیریت استفاده از این پلتفرم‌ها توجه شود. این مطالعه نشان می‌دهد که سلامت شناختی کاربران تحت تأثیر مستقیم رفتار دیجیتال آن‌ها قرار دارد و می‌تواند منجر به افزایش باورپذیری اخبار نادرست شود؛ موضوعی که برای سلامت فردی و اجتماعی بسیار مهم است.
