مطالعهای جدید از دانشگاه ملبورن نشان میدهد که قرار گرفتن در معرض دود سیگار در کودکی نهتنها سلامت ریه پدران را تحت تأثیر قرار میدهد، بلکه میتواند به نسلهای بعدی نیز منتقل شده و خطر ابتلا به بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) را در فرزندان و نوهها افزایش دهد. این پژوهش، که در مجله Thorax منتشر شده، بر اهمیت اجتناب از سیگار در حضور کودکان برای قطع این چرخه مضر تأکید دارد. در این مقاله از آی تی پالس، جزئیات این مطالعه، مکانیسمهای بیولوژیکی، و پیامدهای آن را با استناد به منابع و واکنشهای کاربران در X بررسی میکنیم.
جزئیات مطالعه
روش تحقیق
- نمونه: دادههای بیش از 8,000 کودک از مطالعه طولی سلامت تاسمانی (Tasmanian Longitudinal Health Study).
- ارزیابی ریه: اندازهگیری عملکرد ریه با اسپیرومتری در سنین 13، 18، 43، 50، و 53 سالگی با تمرکز بر دو معیار اصلی:
- حجم بازدمی اجباری (FEV1): حجم هوای بازدمشده در یک ثانیه.
- ظرفیت حیاتی اجباری (FVC): کل حجم هوای بازدمشده.
- دادههای والدین: از 7,250 والد (که در سال 2010 در دسترس بودند)، حدود 5,000 نفر پرسشنامهای درباره قرار گرفتن در معرض دود سیگار در کودکی (زیر 5 سال و تا 15 سال) تکمیل کردند.
- تمرکز: بررسی تأثیر دود غیرمستقیم (پاسیو) در کودکی پدران بر سلامت ریه فرزندان تا میانسالی.
یافتههای کلیدی
- افزایش خطر COPD: کودکانی که پدرانشان در کودکی در معرض دود سیگار بودهاند، در صورت قرار گرفتن خودشان در معرض دود، خطر بیشتری برای ابتلا به COPD دارند.
- تأثیر بیننسلی: قرار گرفتن پدران در معرض دود سیگار در دوران پیش از بلوغ میتواند باعث تغییرات اپیژنتیکی یا اختلال در رشد ریه شود، که به فرزندان منتقل میشود.
- آمار معنادار: ارتباط بین قرار گرفتن پدران در معرض دود و کاهش عملکرد ریه فرزندان حتی پس از کنترل عوامل مخدوشکننده (مانند سبک زندگی یا عوامل محیطی) از نظر آماری معنادار بود.
- شیوع دود غیرمستقیم: بیش از دوسوم پدران و نیمی از فرزندان در کودکی در معرض دود سیگار قرار داشتند.
نقلقول از مطالعه: «یافتههای ما نشان میدهد که قرار گرفتن پدران در معرض دود سیگار در کودکی، حتی بدون مصرف مستقیم، میتواند عملکرد ریه فرزندانشان را در میانسالی مختل کند.»
مکانیسم بیولوژیکی
تغییرات اپیژنتیکی
- اپیژنوم: قرار گرفتن در معرض دود سیگار در دوران حساس رشد (پیش از بلوغ) میتواند الگوهای بیان ژن را تغییر دهد، که این تغییرات از طریق مکانیسمهای اپیژنتیکی (مانند متیلاسیون DNA) به نسل بعدی منتقل میشوند.
- تأثیر بر ریه: این تغییرات ممکن است باعث کاهش ظرفیت ریه یا افزایش حساسیت به بیماریهای تنفسی مانند COPD و آسم شود.
آسیبهای ریوی
- دود غیرمستقیم: دود سیگار حاوی بیش از 7,000 ماده شیمیایی، از جمله 70 ماده سرطانزا، است که به بافت ریه آسیب میرساند.
- تأثیر بر فرزندان: اگر فرزندان نیز در معرض دود قرار بگیرند، آسیبهای ریوی انباشتهشده از نسل قبل تشدید میشود.
پیامدهای مطالعه
تأثیر بر سلامت عمومی
- COPD: این بیماری، شامل برونشیت مزمن و آمفیزم، سومین علت مرگ در جهان است و سالانه حدود 3 میلیون نفر را میکشد.
- آسم: مطالعات قبلی نشان دادهاند که دود غیرمستقیم در کودکی خطر آسم تا 7 سالگی را افزایش میدهد، و این مطالعه اثرات طولانیمدت را تأیید میکند.
- چرخه بیننسلی: سیگار کشیدن نهتنها به فرد سیگاری، بلکه به سه نسل (فرد، فرزندان، و نوهها) آسیب میرساند.
توصیههای عملی
- اجتناب از دود غیرمستقیم: پدران باید از سیگار کشیدن در حضور کودکان خودداری کنند تا چرخه آسیب بیننسلی متوقف شود.
- آموزش عمومی: افزایش آگاهی درباره تأثیرات بلندمدت دود سیگار بر نسلهای آینده.
- سیاستهای ضد دخانیات: تقویت قوانین منع سیگار در اماکن عمومی و حمایت از برنامههای ترک سیگار.
محدودیتها و گامهای بعدی
- محدودیت نمونه: مطالعه روی دادههای تاسمانی متمرکز بود و نیاز به تأیید در جمعیتهای متنوعتر دارد.
- عوامل مخدوشکننده: عوامل محیطی یا ژنتیکی دیگر ممکن است بر نتایج تأثیر گذاشته باشند.
- مکانیسم دقیق: چگونگی انتقال اپیژنتیکی هنوز بهطور کامل مشخص نیست و نیاز به تحقیقات مولکولی بیشتری دارد.
گامهای بعدی:
- بررسی تأثیر دود غیرمستقیم در مادران و تأثیر آن بر فرزندان.
- مطالعه اثرات در نسلهای بعدی (نوهها و نبیرهها).
- آزمایش مداخلات (مانند ترک سیگار) برای کاهش آسیبهای بیننسلی.
واکنشهای کاربران در X
کاربران در X با شگفتی و نگرانی به این مطالعه واکنش نشان دادهاند:
- یکی از کاربران نوشت: «فکرشم نمیکردم سیگار یه روز نوهم رو اذیت کنه! باید جدیتر ترک کنیم.»
- دیگری اظهار داشت: «این یعنی حتی اگه سیگار نکشم، دود اطرافیان میتونه به بچههام آسیب بزنه؟»
مقایسه با مطالعات دیگر
- اپیژنتیک و سیگار: مطالعات قبلی نشان دادهاند که سیگار باعث پیری اپیژنتیکی ریهها میشود (افزایش سن اپیژنتیکی ریهها تا 4.9 سال).
- COPD و سیگار: سیگار عامل اصلی 90٪ موارد COPD در جهان است.
- دود غیرمستقیم: کودکان در معرض دود غیرمستقیم 50٪ خطر بیشتری برای ابتلا به عفونتهای تنفسی دارند.
مطالعه دانشگاه ملبورن نشان میدهد که دود سیگار میتواند از طریق تغییرات اپیژنتیکی و آسیبهای ریوی، سلامت ریه سه نسل (پدر، فرزند، و نوه) را تهدید کند. این یافتهها بر اهمیت اجتناب از سیگار در حضور کودکان تأکید کرده و نیاز به سیاستهای قویتر ضد دخانیات را برجسته میکند. اگرچه تحقیقات بیشتری برای تأیید این اثرات لازم است، پیام روشن است: سیگار نهتنها به فرد سیگاری، بلکه به نسلهای آینده نیز آسیب میرساند. آی تی پالس، مرجع اخبار سلامت و علم، شما را با آخرین یافتههای علمی همراهی میکند.
