OpenAI با رونمایی از GPT-5، پیشرفته‌ترین مدل هوش مصنوعی خود، گام بزرگی در حوزه فناوری‌های AI برداشت. این مدل که از امروز به‌صورت پیش‌فرض و رایگان برای تمام کاربران ChatGPT در دسترس است، با قابلیت‌های استثنایی در کدنویسی، نگارش، تحلیل داده و حتی مشاوره سلامت، نویدبخش تحولات عظیمی در دنیای تکنولوژی است. سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، GPT-5 را به «متخصص دکتری در جیب شما» تشبیه کرده و آن را نقطه عطفی در مسیر توسعه هوش مصنوعی عمومی (AGI) می‌داند. در این مقاله از آی تی پالس، به بررسی ویژگی‌ها، عملکرد و تأثیرات این مدل بر آینده فناوری می‌پردازیم.
GPT-5 چیست؟ انقلابی در هوش مصنوعی با دسترسی رایگان
GPT-5، جدیدترین دستاورد OpenAI، یک مدل هوش مصنوعی چندوجهی (Multimodal) است که توانایی‌های پیشرفته‌ای در پردازش متن، تصویر، کدنویسی و تحلیل داده ارائه می‌دهد. این مدل با ترکیب سرعت، دقت و قابلیت استدلال عمیق، برای پاسخ به سوالات پیچیده و انجام وظایف چندمرحله‌ای طراحی شده است. نکته برجسته این است که OpenAI، برخلاف مدل‌های قبلی، GPT-5 را برای همه کاربران ChatGPT، از جمله کاربران رایگان، در دسترس قرار داده است.
این مدل در سه نسخه عرضه شده:
- GPT-5: نسخه اصلی که برای همه کاربران فعال است.
- GPT-5 Mini: نسخه سبک‌تر که پس از رسیدن به سقف استفاده کاربران رایگان فعال می‌شود.
- GPT-5 Pro: نسخه پیشرفته برای مشترکین طرح 200 دلاری، مناسب برای وظایف بسیار پیچیده.
کاربران ChatGPT Plus (20 دلار در ماه) از محدودیت‌های بیشتری نسبت به کاربران رایگان برخوردارند، در حالی که کاربران Pro و Team دسترسی نامحدود به GPT-5 و GPT-5 Pro دارند. کاربران Enterprise و Edu نیز از هفته آینده به این مدل دسترسی خواهند یافت.
ویژگی‌های کلیدی GPT-5: چرا این مدل یک نقطه عطف است؟
1. استدلال پیشرفته و کاهش خطا
OpenAI ادعا می‌کند که GPT-5 با 45٪ خطای واقعی کمتر نسبت به GPT-4o و 80٪ کمتر نسبت به مدل o3، دقیق‌ترین مدل این شرکت تاکنون است. این مدل از یک سیستم روتر هوشمند استفاده می‌کند که بسته به پیچیدگی پرس‌وجو، به‌طور خودکار بین نسخه استاندارد و نسخه استدلالی (GPT-5 Thinking) جابه‌جا می‌شود. این قابلیت، نیاز به انتخاب دستی مدل توسط کاربر را حذف کرده و تجربه‌ای یکپارچه ارائه می‌دهد.
سم آلتمن در این باره می‌گوید: «GPT-5 مثل صحبت با یک متخصص دکتری است. اگر GPT-3 شبیه دانش‌آموز دبیرستانی و GPT-4 شبیه دانشجوی دانشگاه بود، GPT-5 شما را به سطح کاملاً جدیدی از تعامل می‌برد.»
2. کدنویسی در سطح حرفه‌ای
GPT-5 در حوزه کدنویسی عملکردی بی‌نظیر دارد. این مدل می‌تواند وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها و حتی بازی‌های تعاملی را از یک دستور ساده متنی ایجاد کند. در آزمون SWE-Bench Verified، GPT-5 با امتیاز 74.9٪، از رقبایی مانند Claude Opus 4.1 (74.5٪) و Gemini 2.5 Pro (59.6٪) پیشی گرفت.
مایکل ترول، مدیرعامل Cursor، می‌گوید: «GPT-5 هوشمندترین مدل کدنویسی است که تاکنون دیده‌ایم. این مدل نه تنها اشکالات پیچیده را شناسایی می‌کند، بلکه می‌تواند پروژه‌های چندمرحله‌ای را با دقت بالا به پایان برساند.»
در یک نمایش زنده، GPT-5 در چند ثانیه یک وب‌سایت آموزشی برای یادگیری زبان فرانسه با بازی‌های تعاملی و رابط کاربری جذاب ایجاد کرد، کاری که معمولاً ساعت‌ها زمان می‌برد.
3. بهبود در نگارش و تحلیل داده
GPT-5 به‌عنوان یک همکار نگارشی بی‌نظیر معرفی شده که قادر است متون پیچیده با عمق ادبی و ساختار حرفه‌ای تولید کند. این مدل در نگارش اسناد تجاری، گزارش‌های تحلیلی و حتی متون خلاقانه مانند شعر آزاد عملکردی فوق‌العاده دارد. همچنین، توانایی تحلیل داده‌های بزرگ، مانند فایل‌های CSV با صدها هزار ردیف، و ارائه گزارش‌های جامع با نمودارهای بصری، آن را به ابزاری ایده‌آل برای کسب‌وکارها تبدیل کرده است.
4. پیشرفت در حوزه سلامت
GPT-5 در پاسخ به سوالات سلامت، دقت بی‌سابقه‌ای ارائه می‌دهد. در آزمون HealthBench Hard Hallucinations، نرخ خطای این مدل تنها 1.6٪ گزارش شده که بسیار کمتر از مدل‌های قبلی است. این مدل می‌تواند نگرانی‌های پزشکی را شناسایی کرده، پیشنهادهایی برای مراجعه به پزشک ارائه دهد و پاسخ‌هایی متناسب با موقعیت جغرافیایی کاربر ارائه کند، اما همچنان جایگزین پزشک نیست.
5. ویژگی‌های ایمنی پیشرفته
OpenAI بیش از 5000 ساعت تست ایمنی برای GPT-5 انجام داده تا از کاهش خطاها و پاسخ‌های غیرقابل اعتماد اطمینان حاصل کند. ویژگی جدید Safe Completions به مدل اجازه می‌دهد در برابر پرس‌وجوهای حساس، پاسخ‌های کلی و ایمن ارائه دهد تا از سوءاستفاده جلوگیری شود. برای مثال، در پاسخ به سوالی درباره انرژی موردنیاز برای اشتعال یک ماده، GPT-5 اطلاعات علمی بی‌خطر ارائه می‌کند.
این مدل همچنین در تشخیص محدودیت‌های خود صادق‌تر است و در صورت ناتوانی در پاسخ، این موضوع را به کاربر اطلاع می‌دهد، که اعتماد کاربران را افزایش می‌دهد.
6. شخصی‌سازی و تجربه کاربری
GPT-5 با چهار سبک شخصیتی جدید – بدبین، رباتیک، شنونده و Nerd – امکان تعامل متنوع‌تر را فراهم کرده است. کاربران همچنین می‌توانند رابط کاربری ChatGPT را با رنگ‌های دلخواه شخصی‌سازی کنند، که تجربه‌ای جذاب‌تر ایجاد می‌کند.
دسترسی به GPT-5: چگونه از آن استفاده کنیم؟
برای استفاده از GPT-5، کافی است به وب‌سایت ChatGPT.com مراجعه کرده یا اپلیکیشن موبایل ChatGPT را باز کنید. کاربران رایگان می‌توانند تا سقف مشخصی (مثلاً 10 پیام هر 5 ساعت) از GPT-5 استفاده کنند و پس از آن به GPT-5 Mini سوئیچ می‌کنند. کاربران Plus (20 دلار در ماه) تا 80 پیام هر 3 ساعت و کاربران Pro و Team دسترسی نامحدود دارند.
توسعه‌دهندگان نیز می‌توانند از طریق API به نسخه‌های GPT-5، GPT-5 Mini و GPT-5 Nano دسترسی داشته باشند، با قیمت‌هایی رقابتی (1.25 دلار ورودی و 10 دلار خروجی به ازای هر میلیون توکن).
عملکرد GPT-5 در مقایسه با رقبا
GPT-5 در بنچمارک‌های مختلف عملکردی برجسته داشته است:
- SWE-Bench Verified (کدنویسی): 74.9٪ (برتر از Claude Opus 4.1 و Gemini 2.5 Pro)
- Humanity’s Last Exam (علوم و ریاضی): 42٪ (کمی کمتر از Grok 4 Heavy با 44.4٪)
- GPQA Diamond (سوالات دکتری): 89.4٪ (بهتر از رقبا)
- Tau2-bench (کاربردهای تجاری): 96.7٪ در مخابرات، 81.1٪ در خرده‌فروشی و 62.6٪ در هوانوردی
این نتایج نشان‌دهنده برتری GPT-5 در اکثر حوزه‌ها، به‌ویژه کدنویسی و تحلیل علمی، است. با این حال، برخی کاربران معتقدند که مدل‌های رقبا مانند Claude در وظایف خاص ممکن است رویکرد تهاجمی‌تری داشته باشند.
تأثیرات GPT-5 بر آینده فناوری
رونمایی از GPT-5 نه تنها رقابت در صنعت AI را داغ‌تر کرده، بلکه دسترسی رایگان به این فناوری پیشرفته، آن را به ابزاری برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان تبدیل کرده است. سم آلتمن تأکید کرده که هدف OpenAI، «دسترسی‌پذیری و کاربردی بودن» برای بیش از یک میلیارد نفر است.
این مدل، با قابلیت‌هایی مانند نرم‌افزار برحسب تقاضا، می‌تواند نحوه توسعه نرم‌افزار، آموزش و حتی مشاوره سلامت را بازتعریف کند. با این حال، نگرانی‌هایی درباره سوءاستفاده‌های احتمالی، مانند تولید دیپ‌فیک یا اطلاعات نادرست، همچنان وجود دارد که OpenAI با ابزارهای ایمنی و نظارت دقیق به آن‌ها پاسخ داده است.
ایلان ماسک، بنیان‌گذار xAI، در واکنش به ادغام GPT-5 در سرویس‌های مایکروسافت، هشدار داد که OpenAI ممکن است «مایکروسافت را زنده‌زنده ببلعد»، اشاره‌ای به وابستگی مایکروسافت به فناوری OpenAI. این اظهارنظر، نشان‌دهنده شدت رقابت در این حوزه است.
نتیجه‌گیری: GPT-5 و آینده هوش مصنوعی
GPT-5 با ترکیب استدلال پیشرفته، دقت بالا و دسترسی رایگان، نقطه عطفی در تاریخ هوش مصنوعی است. این مدل نه تنها برای توسعه‌دهندگان و کسب‌وکارها، بلکه برای کاربران عادی که به دنبال نگارش، یادگیری یا حل مسائل پیچیده هستند، ارزشی بی‌نظیر ارائه می‌دهد. آی تی پالس، به‌عنوان مرجع اخبار فناوری، شما را به تجربه این مدل دعوت می‌کند و آخرین تحولات دنیای AI را پوشش خواهد داد.
