کاهش زمان مطالعه و رشد فزاینده استفاده از صفحه‌نمایش‌ها
در دنیای امروز که گوشی‌ها، تبلت‌ها و دیگر ابزارهای دیجیتال به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره تبدیل شده‌اند، زمان کتاب‌خوانی با کودکان به‌شدت کاهش یافته است. والدین دیگر مانند گذشته وقت خود را صرف قصه‌گویی برای فرزندانشان نمی‌کنند و همین مسئله می‌تواند به تضعیف مهارت‌های سوادآموزی نسل آینده منجر شود.
بررسی‌های تازه نشان می‌دهند که استفاده روزافزون از صفحه‌نمایش‌ها، جای تعامل‌های حضوری والد و کودک را گرفته است. کارشناسان حوزه آموزش هشدار می‌دهند که اگر این روند ادامه پیدا کند، کودکان ممکن است در مهارت‌های زبانی و شناختی از هم‌سالان خود عقب بمانند.
والدین نسل جدید و چالش کتاب‌خوانی برای کودکان
اسپنسر راسل، آموزگار سابق و مربی سوادآموزی در ایالات متحده، معتقد است بسیاری از والدین نسل Z (متولدین پس از ۱۹۹۷) که خودشان با موبایل و فناوری بزرگ شده‌اند، در کتاب‌خوانی برای فرزندانشان مشکل دارند. او می‌گوید:
«نمی‌توان تأثیر فناوری را بر رفتار والدین نادیده گرفت. زمانی که می‌توانست صرف گفت‌وگو و کتاب‌خوانی شود، حالا به صفحه‌نمایش‌ها اختصاص یافته است.»
راسل همچنین به تغییر رفتار کودکان اشاره می‌کند: کودکانی که می‌توانند ساعت‌ها بی‌حرکت پای یوتیوب بنشینند، هنگام شنیدن داستان از کتاب حوصله ندارند، بی‌تاب می‌شوند یا حتی واکنش منفی نشان می‌دهند.
نقش حیاتی کتاب در رشد واژگان و موفقیت تحصیلی
دکتر داونا داف، استاد آسیب‌شناسی گفتار و زبان، تأکید می‌کند که کتاب‌ها منبعی ارزشمند برای یادگیری واژگان هستند. کودکانی که در خانه برایشان کتاب خوانده نمی‌شود، با دایره واژگان محدودتری وارد مدرسه می‌شوند و این موضوع می‌تواند بر عملکرد آن‌ها در سال‌های بعدی تحصیل تأثیر بگذارد.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ نشان داد که والدینی که روزانه تنها یک کتاب تصویری برای فرزندشان می‌خوانند، سالانه بیش از ۷۸٬۰۰۰ واژه جدید در اختیار او قرار می‌دهند. این رقم در طول پنج سال قبل از مدرسه به ۱٫۴ میلیون واژه می‌رسد؛ رقمی چشمگیر که نبودش می‌تواند شکاف آموزشی بزرگی ایجاد کند.
نابرابری جنسیتی در کتاب‌خوانی و تأثیر آن بر عملکرد تحصیلی
گزارش انتشارات هارپرکالینز بریتانیا نشان می‌دهد که بیش از ۲۰ درصد از پسران دو ساله یا کمتر، به‌ندرت یا هرگز برایشان کتاب خوانده نمی‌شود. این در حالی است که ۴۴ درصد از دختران در همان گروه سنی هر روز کتاب‌خوانی را تجربه می‌کنند. نتیجه این نابرابری در مدارس هم دیده می‌شود: پسران معمولاً عملکرد ضعیف‌تری دارند، معدل پایین‌تری می‌گیرند و احتمال ترک تحصیل در آن‌ها بیشتر است.
راهکارهایی برای تقویت سواد در خانه
خبر خوب این است که برای کمک به رشد مهارت‌های زبانی کودک نیازی نیست والدین کمال‌گرا باشند. حتی صحبت درباره تصاویر کتاب یا درخواست از کودک برای تعریف داستان با زبان خودش نیز بخشی از فرآیند یادگیری است. داونا داف پیشنهاد می‌کند که والدین موضوعاتی را انتخاب کنند که کودک به آن‌ها علاقه دارد تا مشارکت او در فرایند کتاب‌خوانی بیشتر شود.
او می‌گوید: «گفت‌وگو درباره موضوعات موردعلاقه کودک یکی از مؤثرترین روش‌ها برای رشد سواد است. بگذارید خودشان کتاب انتخاب کنند.»
چالش‌های مدرسه و تهدید هوش مصنوعی
با تضعیف مهارت خواندن در خانه، معلمان نیز در مدارس با بحران مواجه شده‌اند. از یک سو، دانش‌آموزان پایه‌های ضعیف‌تری در خواندن دارند و از سوی دیگر، حجم بالایی از مطالب تولیدشده توسط هوش مصنوعی فضای آموزشی را اشباع کرده است. این ترکیب می‌تواند منجر به بحران شناختی و آموزشی عمیقی شود، مگر آن‌که خانواده‌ها، مدارس و سیاست‌گذاران آموزشی دست‌به‌کار شوند.
