آیا تا به حال برایتان سوال شده چرا بعضی مردان با شخصیت‌های منفی یا به‌اصطلاح Bad boy، در برخورد اول این‌قدر جذاب به نظر می‌رسند؟ پژوهشی جدید از دانشگاه هونان چین پاسخی علمی برای این پدیده ارائه می‌دهد: مردانی با ویژگی‌های روان‌آزاری، خودشیفتگی و ماکیاولیسم نه‌تنها قابل‌اعتمادتر ارزیابی می‌شوند، بلکه از نظر بسیاری از افراد، جذاب‌تر نیز هستند.
محققان این ویژگی‌ها را «سه‌گانه تاریک» (Dark Triad) می‌نامند. نتایج تحقیق آنها نشان می‌دهد افرادی که این ویژگی‌ها را دارند، معمولاً تلاش می‌کنند ظاهر خود را آراسته‌تر، جذاب‌تر و با اعتمادبه‌نفس نشان دهند؛ همین موضوع باعث می‌شود از دید دیگران، به‌خصوص در برخوردهای اولیه، قابل‌اعتماد به نظر برسند.
چرا چهره‌های منفی جذاب به‌نظر می‌رسند؟
مطالعه‌ای که در مجله Personality and Individual Differences منتشر شده، شامل چندین آزمایش با ۶۰۰ شرکت‌کننده بود. از شرکت‌کنندگان خواسته شد چهره‌ی غریبه‌هایی را فقط بر اساس عکس ارزیابی کنند. نتیجه شگفت‌انگیز بود: افرادی که ویژگی‌های سه‌گانه تاریک را داشتند، تنها با نگاه به عکسشان قابل‌اعتمادتر ارزیابی شدند.
چی وو، استاد روان‌شناسی و سرپرست این مطالعه می‌گوید:
«نکته جالب اینجاست که چهره این افراد حتی بدون درنظرگرفتن ویژگی‌هایی مثل جذابیت یا برونگرایی، همچنان حس اعتماد را برمی‌انگیزد. این نشان می‌دهد حالات چهره و ظواهر ظریف افراد، می‌توانند به‌شدت تأثیرگذار باشند.»
اثر روان‌شناختی «خطای هاله‌ای»
جیسون واکر، استاد روان‌شناسی دانشگاه آدلر شیکاگو، که تخصصش سه‌گانه تاریک است، در این زمینه توضیح می‌دهد:
«ما طوری برنامه‌ریزی شده‌ایم که جذابیت را با اعتماد یکی بدانیم. این یک میانبر ذهنی است که به آن خطای هاله‌ای می‌گویند. وقتی این پدیده با شخصیت‌های تاریک ترکیب می‌شود، خطرناک می‌شود؛ چرا که این افراد به‌خوبی می‌دانند چگونه خود را کاریزماتیک، مطمئن و جذاب نشان دهند.»
این ویژگی‌ها ممکن است توضیح دهد چرا برخی شخصیت‌های فیلم‌های معروف مانند جوکر یا شخصیت روانی آمریکایی (با بازی کریستین بیل) با وجود رفتارهای تیره و غیرانسانی، همچنان برای برخی مخاطبان جذاب‌اند.
آیا می‌توان این افراد را تشخیص داد؟
محققان همچنین بررسی کردند آیا می‌توان این ویژگی‌ها را فقط با نگاه‌کردن به چهره‌ها تشخیص داد یا نه. نتیجه: شرکت‌کنندگان توانستند خودشیفتگی بالا را در زنان و مردان و روان‌آزاری بالا را در مردان تشخیص دهند؛ اما در تشخیص ماکیاولیسم و روان‌آزاری در زنان ناتوان بودند.
واکِر در نهایت یک راهکار ساده اما دقیق پیشنهاد می‌کند:
«به این نگاه کنید که آن فرد چطور با کسانی رفتار می‌کند که قدرت یا نفوذی ندارند. شخصیت واقعی، جایی خودش را نشان می‌دهد که نیازی به تظاهر نیست. جذابیت شاید در ابتدا تأثیرگذار باشد، اما اعتماد واقعی با گذر زمان و از طریق فروتنی، صداقت و ثبات به‌دست می‌آید.»