در بازی مرگبار تیله‌های اسکویید گیم به دوستتان اعتماد می‌کنید یا خیانت؟ نظریه بازی می‌گوید چرا منطقی‌ترین تصمیم، می‌تواند کشنده‌ترین اشتباه شما باشد.
نظریه بازی چیست؟
نظریه‌ی بازی (Game Theory)، علمی است که بررسی می‌کند انسان‌ها در موقعیت‌های رقابتی چطور تصمیم می‌گیرند: چه زمانی همکاری، خیانت، اعتماد و کِی پشت یکدیگر را خالی می‌کنند. این مفاهیم سال‌ها در کتاب‌های درسی اقتصاد و ریاضی جا خوش کرده بودند، تا اینکه سریال اسکویید گیم آن‌ها را از دل فرمول‌ها بیرون کشید و به شکلی واقعی، خشن و نفس‌گیر روی صحنه آورد.
بازی‌هایی که مرگ را به تصمیم‌گیری گره می‌زنند
در دنیای تاریک اسکویید گیم، ۴۵۶ نفر ورشکسته وارد بازی‌هایی می‌شوند که در ظاهر کودکانه، اما در باطن مرگبار هستند. هر انتخاب اشتباه، به قیمت جانشان تمام می‌شود. در دل این رقابت‌ها، مفاهیمی مثل تعادل نش، بازی‌های مجموع صفر و اعتماد مشروط نه‌تنها اجرا می‌شوند، بلکه با گوشت و پوست بازیکنان آمیخته‌اند.
نظریه بازی؛ مدلی برای تصمیم‌های پنهان در زندگی روزمره
نظریه‌ی بازی بررسی می‌کند انسان‌ها چگونه در موقعیت‌های اجتماعی تصمیم می‌گیرند. این نظریه توسط جان نش پایه‌گذاری شد و دو شاخه اصلی دارد: بازی‌های تعاونی و غیرتعاونی.
دوراهی زندانی‌ها؛ بی‌اعتمادی و تصمیم‌های اشتباه
در این سناریو کلاسیک، دو نفر دستگیر شده‌اند و بدون اطلاع از تصمیم طرف مقابل باید اعتراف کنند یا سکوت. بی‌اعتمادی باعث می‌شود هر دو اعتراف کنند و هرکدام بیشتر از حالت ایده‌آل، متضرر شوند. این مدل در اسکویید گیم به‌وضوح دیده می‌شود، مخصوصاً در بازی تیله‌ها.
تعادل نش؛ منطقی‌ترین تصمیم همیشه عاقلانه نیست
تعادل نش وضعیتی است که بازیکن با درنظر گرفتن تمام تصمیم‌های ممکن، انتخابی می‌کند که در هر حالت برای خودش بهترین است. اما این تصمیم، الزاماً بهترین تصمیم جمعی نیست. این تعادل در بازی‌هایی مثل چراغ قرمز چراغ سبز یا تیله‌ها به‌شکل دردناکی خودش را نشان می‌دهد.
مقدار شپلی؛ عدالت در تقسیم سود و زحمت
در بازی‌های تعاونی، ابزار محاسبه‌ی سهم عادلانه هر فرد مقدار شَپلی است. این مدل براساس مشارکت نهایی و تأثیر واقعی هر فرد، سهم‌بندی می‌کند. مثال پختن شیرینی با دوستان، نشان می‌دهد چگونه مقدار شپلی می‌تواند فرمولی برای تقسیم منصفانه باشد.
تحلیل بازی‌های اسکویید گیم با نظریه بازی
- چراغ قرمز، چراغ سبز: تصمیم در اوج ترس؛ تعادل نش یعنی احتیاط.
- آب‌نبات عسلی: شانس در کنار خلاقیت؛ استراتژی غیرمنتظره به‌نفع بازیکن.
- طناب‌کشی: نمونه‌ای از بازی مجموع صفر؛ همکاری بر زور غلبه می‌کند.
- بازی تیله‌ها: بازسازی دوراهی زندانی‌ها؛ اعتماد یا خیانت؟
- پل شیشه‌ای: یادگیری از دیگران؛ نفع موقعیت در بازی ترتیبی.
- بازی نهایی: تصمیمی انسانی در دل رقابت مرگبار؛ شکستن چرخه خشونت.
- بازی Mingle: مسئله هماهنگی؛ تصمیم سریع بین همکاری و رقابت.
جمع‌بندی
Squid Game فقط یک سریال نیست؛ نمایشی تکان‌دهنده از نظریه بازی‌هاست. هر مرحله، یک اصل رفتاری را به چالش می‌کشد. این سریال به ما نشان می‌دهد که گاهی عقلانیت فردی با انسانیت در تضاد است. در میدان بقا، کسی زنده می‌ماند که منطق و احساس را با هم ترکیب کند.
