دستاورد هاروارد: کامپیوتر کوانتومی ۳۰۰۰ کیوبیتی با عملیات مداوم ۲ ساعته

دانشمندان دانشگاه هاروارد و MIT در مطالعه‌ای که در ژورنال Nature (۲۵ سپتامبر ۲۰۲۵) منتشر شده، از یک کامپیوتر کوانتومی با بیش از ۳۰۰۰ کیوبیت (qubit) رونمایی کردند که برای اولین بار می‌تواند بیش از ۲ ساعت مداوم بدون نیاز به راه‌اندازی مجدد کار کند. این دستاورد، که با استفاده از نوار نقاله‌های نوری و موچین‌های نوری برای جایگزینی سریع اتم‌های از دست‌رفته حاصل شده، یکی از بزرگ‌ترین موانع مقیاس‌پذیری کوانتومی را برطرف می‌کند. در این مقاله از آی تی پالس، جزئیات این سیستم، چالش‌های حل‌شده، و پیامدها را بررسی می‌کنیم.

سیستم کوانتومی هاروارد: مشخصات و نوآوری‌ها

معماری سیستم

  • تعداد کیوبیت‌ها: بیش از ۳۰۰۰ کیوبیت (اتم‌های خنثی روبیدیوم در حالت‌های کوانتومی).
  • عملیات مداوم: سیستم بیش از ۲ ساعت (۱۲۰ دقیقه) بدون توقف کار می‌کند، در حالی که سیستم‌های قبلی (مانند Caltech با ۶۱۰۰ کیوبیت) تنها ۱۳ ثانیه دوام می‌آوردند.
  • جایگزینی اتم‌ها: نرخ جایگزینی ۳۰۰,۰۰۰ اتم در ثانیه، با تولید ۳۰,۰۰۰ کیوبیت جدید در ثانیه بدون اختلال در کیوبیت‌های موجود.
  • فناوری کلیدی:
    • نوار نقاله‌های نوری دوگانه: اتم‌ها را از مخزن به منطقه علمی حمل می‌کنند.
    • موچین‌های نوری: اتم‌ها را به کیوبیت تبدیل و در آرایه قرار می‌دهند.
    • حفظ همدوسی: جایگزینی بدون اختلال در حالت کوانتومی (spin-polarized یا superposition) کیوبیت‌های موجود.

میخائیل لوکین، استاد فیزیک هاروارد و نویسنده ارشد: «ما عملیات مداوم با سیستم ۳۰۰۰ کیوبیتی را نشان دادیم، اما این روش برای سیستم‌های بزرگ‌تر نیز کار می‌کند. جایگزینی سریع کیوبیت‌ها مهم‌تر از تعداد آن‌هاست.»

عملکرد

  • زمان چرخه: سیستم بیش از ۵۰ میلیون اتم را در ۲ ساعت چرخه کرد، با نرخ از دست‌رفتن 10^{-4} (۰.۰۱%) در هر چرخه.
  • کنترل: دستکاری کیوبیت‌ها با میکروویو و ریدبرگ (Rydberg) بدون اختلال، با میدان الکتریکی صفر.

ننگ-چون چیو، نویسنده اول: «ترکیب مقیاس، حفظ اطلاعات کوانتومی، و سرعت بالا ما را متمایز می‌کند.»

چالش‌های حل‌شده: از دست‌رفتن اتم

مشکل سنتی

  • از دست‌رفتن اتم: کیوبیت‌ها (اتم‌های خنثی) به دلیل خطاهای عملیاتی یا عمر محدود تله (۶۰ ثانیه) از دست می‌روند، که عملیات را به حالت پالسی محدود می‌کند.
  • عواقب: کاهش عمق مدار کوانتومی، دقت ساعت‌های اتمی، و نرخ درهم‌تنیدگی.

نوآوری هاروارد

  • جایگزینی مداوم: سیستم اتم‌ها را از مخزن استخراج کرده و بدون اختلال در کیوبیت‌های موجود، جایگزین می‌کند.
  • سرعت: ۳۰۰,۰۰۰ اتم در ثانیه، با ۳۰,۰۰۰ کیوبیت جدید در ثانیه.
  • همکاری: با QuEra Computing (اسپین‌آف هاروارد-MIT).

پیامدها و کاربردها

برای محاسبات کوانتومی

  • مقیاس‌پذیری: امکان سیستم‌های ۱۰,۰۰۰ کیوبیتی با نرخ جایگزینی کافی برای غلبه بر از دست‌رفتن.
  • عملیات fault-tolerant: عملیات مداوم برای اصلاح خطای کوانتومی و مدارهای عمیق.
  • ساعت‌های اتمی: دقت بالاتر بدون محدودیت زمانی.

برای سنسورها و شبکه‌ها

  • سنسورهای کوانتومی: اندازه‌گیری‌های دقیق‌تر (مانند میدان‌های مغناطیسی).
  • شبکه‌های کوانتومی: درهم‌تنیدگی مداوم برای ارتباطات امن.

لوکین: «عملیات مداوم می‌تواند نرخ چرخه‌ها را افزایش دهد و گلوگاه‌های ساعت‌های اتمی و شبکه‌های کوانتومی را برطرف کند.»

سیستم ۳۰۰۰ کیوبیتی هاروارد با عملیات مداوم بیش از ۲ ساعت، دستاورد بزرگی در کوانتومی است. با جایگزینی سریع اتم‌ها و حفظ همدوسی، این فناوری مقیاس‌پذیری را برای کامپیوترهای fault-tolerant و شبکه‌های کوانتومی هموار می‌کند. آی تی پالس، مرجع اخبار کوانتومی، شما را با پیشرفت‌ها همراهی می‌کند.

Telegram

عضو کانال تلگرام ما شوید!

به جدیدترین مقالات، اخبار تکنولوژی و تحلیل‌ها در تلگرام دسترسی داشته باشید.

ورود به کانال