نتایج یک پژوهش بزرگ نشان میدهد که آزمایش خون پیشرفتهای به نام Galleri میتواند بیش از ۵۰ نوع سرطان را در مراحل اولیه و حتی پیش از بروز علائم ظاهری تشخیص دهد. این دستاورد میتواند یکی از مهمترین پیشرفتها در حوزه غربالگری سرطان در دهه اخیر باشد.
فناوری پشت آزمایش خون Galleri
آزمایش Galleri که توسط شرکت آمریکایی Grail توسعه یافته، با تحلیل تکههای DNA آزادشده از سلولهای سرطانی در جریان خون، وجود سرطان را شناسایی میکند. این DNAها که بهعنوان cfDNA (سلول آزاد DNA) شناخته میشوند، اطلاعات ژنتیکی مهمی از سلولهای در حال تخریب در بدن حمل میکنند. با بررسی الگوهای متیلاسیون این DNAها، سیستم Galleri میتواند تشخیص دهد آیا منبع آنها سلولهای سرطانی هستند یا خیر.
دقت بالا در تشخیص و کاهش خطای آزمایش
بر اساس دادههای مطالعهای با نام PATHFINDER 2 (از بزرگترین پژوهشهای غربالگری سرطان در آمریکا)، آزمایش Galleri توانست با دقت چشمگیر موارد واقعی سرطان را شناسایی کند و احتمال مثبت کاذب در افراد سالم را به حداقل برساند.
در این تحقیق که بیش از ۲۳ هزار داوطلب بدون علائم سرطان از ایالات متحده و کانادا شرکت داشتند، در مجموع ۲۱۶ نفر نتیجه آزمایش مثبت دریافت کردند که در نهایت در ۱۳۳ نفر (۶۱.۶٪) وجود سرطان تأیید شد.
تشخیص نوع و محل سرطان با دقت ۹۲ درصد
یکی از ویژگیهای منحصربهفرد Galleri، توانایی آن در تعیین محل دقیق اندام یا بافت درگیر با سرطان است. طبق نتایج منتشرشده، این تست در ۹۲٪ موارد توانست موقعیت اولیه تومور را بهدرستی تشخیص دهد.
همچنین بیش از نیمی از سرطانهای شناساییشده (۵۳.۵٪) در مراحل ۱ یا ۲ بیماری قرار داشتند؛ یعنی زمانی که سرطان هنوز گسترش نیافته و احتمال درمان کامل بسیار بالا است. بهطور کلی نیز بیش از دوسوم موارد (۶۹.۳٪) در مراحل اولیه تشخیص داده شدند.
افزایش چشمگیر شانس شناسایی سرطانها
پژوهشگران میگویند اضافه شدن Galleri به برنامههای استاندارد غربالگری میتواند شناسایی سرطانها را تا بیش از ۷ برابر افزایش دهد. نکته مهم دیگر این است که بخش عمدهای از سرطانهای کشفشده شامل مواردی مانند سرطان لوزالمعده، تخمدان، کبد و سر و گردن بودهاند؛ سرطانهایی که معمولاً فاقد برنامههای غربالگری رایج هستند.
نظر متخصصان درباره آینده غربالگری سرطان
به گفته دکتر نیما نبویزاده، دانشیار پرتودرمانی در دانشگاه علوم پزشکی اورگن:
«دادههای بهدستآمده نشان میدهد Galleri میتواند نگاه ما به غربالگری سرطان را بهطور بنیادی تغییر دهد. شناسایی زودهنگام سرطانها میتواند به درمانهای موفقتر و حتی درمان کامل منجر شود.»
برنامههای آینده برای استفاده گسترده از Galleri
دانشمندان پیشنهاد کردهاند که انجام این آزمایش بهصورت سالانه برای افراد بالای ۵۰ سال میتواند از نظر اقتصادی و درمانی کاملاً مقرونبهصرفه باشد. همچنین، یک مطالعه دیگر با ۱۴۰ هزار داوطلب در بریتانیا در حال انجام است و انتظار میرود نتایج آن در سال آینده منتشر شود. در صورت تأیید، سازمان NHS قصد دارد این تست را در مقیاس بزرگتری برای بیش از یک میلیون نفر اجرا کند.
نکات احتیاطی و آینده پژوهش
با وجود تمام نتایج امیدبخش، کارشناسان تأکید میکنند که هنوز باید بررسی شود آیا استفاده گسترده از Galleri واقعاً باعث کاهش مرگومیر ناشی از سرطان میشود یا خیر. در هر صورت، این فناوری یک گام بزرگ در مسیر تشخیص زودهنگام و نجات جان بیماران محسوب میشود.
